Bạn đã bao giờ đứng trước màn hình máy tính, tay lơ lửng trên bàn phím và tự hỏi: “Liệu mình nên đi theo đám đông chọn WordPress hay thử một làn gió mới mang tên Ghost?”. Đây không chỉ là câu hỏi về công nghệ. Đó là câu hỏi về triết lý phát triển nội dung và mô hình kinh doanh mà bạn muốn theo đuổi.
Chọn sai nền tảng quản trị nội dung (CMS) giống như việc bạn cố gắng chạy đua công thức 1 bằng một chiếc xe tải chở hàng. Cả hai đều là xe, nhưng mục đích sinh ra hoàn toàn khác nhau. Trong suốt hơn một thập kỷ lăn lộn với code, server và hàng ngàn bài viết, tôi đã chứng kiến sự thống trị tuyệt đối của WordPress, nhưng cũng cảm nhận rõ rệt sự trỗi dậy mạnh mẽ của Ghost. Cuộc đối đầu giữa Ghost CMS và WordPress CMS không chỉ là chuyện “kẻ tám lạng, người nửa cân”, mà là câu chuyện về sự phù hợp.
Mục lục
Bản chất thực sự của hai “gã khổng lồ”
Trước khi đi sâu vào so sánh kỹ thuật, chúng ta cần hiểu rõ ADN của từng nền tảng. Đừng để những lời quảng cáo hào nhoáng đánh lừa.
WordPress: Hệ điều hành của Internet
Nói WordPress là một CMS đơn thuần thì hơi bất công. Nó giống một hệ sinh thái khổng lồ hơn. Ra đời từ năm 2003, WordPress ban đầu là một nền tảng viết blog, nhưng cộng đồng mã nguồn mở đã biến nó thành “con dao đa năng Thụy Sĩ”. Bạn muốn làm web tin tức? Được. Web bán hàng thương mại điện tử? Dễ ợt với WooCommerce. Diễn đàn? Hệ thống học trực tuyến (LMS)? WordPress cân được tất.
Tuy nhiên, sức mạnh cũng chính là điểm yếu. Vì phải “chiều lòng” mọi nhu cầu, mã nguồn của WordPress ngày càng phình to (bloated). Để có một tính năng đơn giản, đôi khi bạn phải cài cả một plugin nặng nề, kéo theo hàng tá tệp JavaScript và CSS không cần thiết tải xuống trình duyệt của người dùng.
Ghost: Tốc độ và sự tối giản
Ghost sinh ra vào năm 2013 từ một chiến dịch Kickstarter, với một sứ mệnh duy nhất: Trả lại sự thuần khiết cho việc viết lách và xuất bản. Người sáng lập Ghost chính là cựu phó giám đốc UI/UX của WordPress, người đã quá mệt mỏi với sự cồng kềnh của nền tảng cũ.
Ghost được xây dựng trên nền tảng công nghệ Node.js hiện đại. Nó nhanh. Cực kỳ nhanh. Nếu WordPress là chiếc xe tải đa năng có thể chở mọi thứ, thì Ghost là chiếc xe đua tinh gọn, bỏ hết ghế phụ và điều hòa chỉ để đạt tốc độ tối đa. Ghost tập trung 100% vào trải nghiệm người viết (Publisher) và mô hình kinh tế sáng tạo (Creator Economy).
Trải nghiệm người dùng: Viết hay là “xây”?
Đây là điểm chạm đầu tiên và quan trọng nhất. Khi bạn ngồi xuống để tạo ra một bài viết, cảm giác mà công cụ mang lại sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nội dung.
WordPress: Gutenberg và sự phân tâm
Từ phiên bản 5.0, WordPress giới thiệu trình soạn thảo Gutenberg dạng khối (block editor). Về lý thuyết, nó giúp bạn dàn trang linh hoạt hơn. Nhưng thực tế sử dụng cho thấy, đôi khi nó quá phức tạp cho một người chỉ muốn viết.
Bạn sẽ liên tục bị xao nhãng bởi các thanh công cụ, các tùy chọn màu sắc, kích thước khối, và ti tỉ thứ settings bên cột phải. Chưa kể, nếu bạn cài thêm các Page Builder như Elementor hay Divi, giao diện soạn thảo trở nên nặng nề kinh khủng. Tôi đã từng mất cả buổi sáng chỉ để chỉnh cái lề (margin) của một bức ảnh thay vì tập trung vào câu chữ.
Ghost: Zen mode cho người sáng tạo
Ghost mang đến một trải nghiệm hoàn toàn khác. Giao diện soạn thảo của Ghost sạch đến mức tối đa. Bạn mở lên, và chỉ có trang giấy trắng (hoặc đen nếu dùng Dark mode). Các công cụ định dạng chỉ hiện lên khi bạn bôi đen văn bản.
Khả năng nhúng (embed) của Ghost cực kỳ mượt mà. Bạn dán một link YouTube, Spotify hay Tweet, nó tự động hiển thị đẹp mắt mà không cần cài thêm plugin. Cảm giác viết trên Ghost giống như đang lướt trên mặt nước vậy – không ma sát, không rào cản. Đối với những nhà báo hay blogger chuyên nghiệp, đây là “chân ái”.
Hiệu suất và SEO: Cuộc chiến không cân sức
Khi bàn về Ghost CMS và WordPress CMS, tốc độ tải trang là yếu tố sống còn trong kỷ nguyên Google Core Web Vitals hiện nay.
Về phía WordPress:
Để một site WordPress đạt điểm xanh (90-100) trên Google PageSpeed Insights, bạn cần phải là một chuyên gia hoặc thuê một người biết việc. Bạn sẽ cần:
- Một hosting xịn (không thể dùng shared hosting rẻ tiền).
- Plugin caching (WP Rocket, W3 Total Cache…).
- Plugin tối ưu ảnh.
- CDN (Content Delivery Network).
- Thường xuyên dọn dẹp database.
Nếu không tối ưu tốt, WordPress rất ì ạch do cơ chế xử lý PHP cũ kỹ và gánh nặng từ database MySQL khi phải truy vấn quá nhiều bảng dữ liệu từ plugin.
Về phía Ghost:
Ghost nhanh ngay từ khi “đập hộp”. Vì chạy trên Node.js và kiến trúc bất đồng bộ (non-blocking I/O), Ghost xử lý các yêu cầu đồng thời tốt hơn nhiều so với PHP của WordPress.
SEO cũng được tích hợp sẵn trong nhân (core) của Ghost. Bạn không cần cài Yoast SEO hay Rank Math. Ghost tự động tạo sitemap, schema markup, Google AMP, và thẻ meta xã hội. Với Ghost, bạn chỉ cần viết, việc kỹ thuật nền tảng đã lo hết. Thực tế trải nghiệm của tôi cho thấy, cùng một nội dung, chuyển từ WordPress sang Ghost thường thấy thứ hạng từ khóa cải thiện nhẹ do tốc độ tải trang tăng vọt.
Khả năng kiếm tiền (Monetization): Membership & Newsletter
Đây là điểm khác biệt cốt lõi khiến nhiều người dịch chuyển sang Ghost trong vài năm gần đây.
Nếu bạn muốn xây dựng một trang web tin tức có tính phí (subscription) hoặc gửi newsletter định kỳ trên WordPress, bạn sẽ rơi vào một “ma trận” plugin. Bạn cần plugin Membership, plugin cổng thanh toán, và một dịch vụ gửi email thứ ba như Mailchimp hay MailPoet. Việc kết nối chúng lại với nhau là một cơn ác mộng về xung đột phần mềm và chi phí duy trì hàng tháng.
Ghost giải quyết bài toán này một cách thiên tài: Tích hợp sẵn Membership và Newsletter vào core.
- Bạn có thể bật tính năng đăng ký thành viên chỉ với một nút bấm.
- Kết nối Stripe để nhận tiền trực tiếp từ độc giả (Ghost không thu phí hoa hồng giao dịch, 0%).
- Mỗi khi xuất bản bài viết, bạn có thể chọn gửi nó qua email cho người theo dõi ngay lập tức.
Mô hình này biến Ghost thành công cụ tối thượng cho nền kinh tế sáng tạo (Creator Economy), cạnh tranh trực tiếp với Substack nhưng cho phép bạn sở hữu tên miền và dữ liệu riêng.
Chi phí và kỹ thuật vận hành
Đừng để cái mác “miễn phí” của mã nguồn mở đánh lừa. Cả hai đều miễn phí để tải về, nhưng để chạy chúng online là câu chuyện khác.
- WordPress: Bạn có thể chạy nó trên các shared hosting siêu rẻ (chỉ từ 50k – 100k/tháng). Rất dễ cài đặt (1-click install). Tuy nhiên, chi phí ẩn nằm ở theme bản quyền, plugin cao cấp và công sức bảo trì, bảo mật. WordPress là mục tiêu số 1 của hacker toàn cầu, nên bạn không thể lơ là.
- Ghost: Khó cài đặt hơn nếu bạn tự host. Ghost cần một VPS (Virtual Private Server) với quyền truy cập root để chạy Node.js (ví dụ trên DigitalOcean, Linode). Bạn cần biết chút ít về dòng lệnh (command line) để cài đặt và cập nhật. Nếu không rành kỹ thuật, bạn phải mua gói Ghost(Pro) được quản lý sẵn, giá khởi điểm khá cao so với mặt bằng chung hosting WordPress (từ $9/tháng).
Vậy, ai nên chọn cái gì?
Cuộc tranh luận giữa Ghost CMS và WordPress CMS sẽ không bao giờ có hồi kết nếu chúng ta không đặt nó vào bối cảnh sử dụng cụ thể. Dựa trên kinh nghiệm tư vấn và triển khai cho nhiều đối tác, đây là lời khuyên thẳng thắn của tôi:
Hãy chọn WordPress nếu:
- Bạn là doanh nghiệp nhỏ (SME): Cần một website giới thiệu công ty, tích hợp form liên hệ phức tạp, live chat và đủ thứ công cụ marketing.
- Bạn làm thương mại điện tử: WooCommerce vẫn là vua. Đừng cố bán hàng phức tạp trên Ghost, nó không sinh ra để làm việc đó.
- Bạn thích “vọc vạch”: Bạn muốn tùy biến giao diện đến từng pixel, muốn thêm các tính năng lạ mà không cần biết code (nhờ kho plugin khổng lồ).
- Ngân sách hosting thấp: Bạn chỉ muốn chi trả mức tối thiểu để website hoạt động.
Hãy chọn Ghost nếu:
- Bạn là Blogger/Nhà báo/Content Creator: Bạn sống bằng con chữ và muốn độc giả tập trung hoàn toàn vào nội dung.
- Bạn muốn xây dựng Paid Newsletter: Bạn muốn kiếm tiền trực tiếp từ người đọc thông qua subscription mà không muốn chia sẻ doanh thu cho nền tảng trung gian như Substack hay Medium.
- Bạn ám ảnh về tốc độ và điểm số Google: Bạn muốn site load dưới 1 giây mà không cần cài cắm phức tạp.
- Bạn có kiến thức kỹ thuật (hoặc ngân sách): Bạn có thể tự quản lý VPS hoặc sẵn sàng trả phí cho Ghost(Pro) để đổi lấy sự yên tâm.
Lời cuối
Sự lựa chọn giữa Ghost và WordPress thực chất là sự lựa chọn giữa sự linh hoạt vô tận và sự chuyên biệt hóa tối đa.
Nếu WordPress là một thành phố sầm uất, nơi bạn có thể tìm thấy mọi thứ từ chợ trời đến trung tâm thương mại, thì Ghost là một ngôi biệt thự nghỉ dưỡng biệt lập trên núi, nơi chỉ có bạn và sự tĩnh lặng để sáng tạo.
Cá nhân tôi, sau nhiều năm vật lộn với các bản cập nhật plugin và lỗ hổng bảo mật của WordPress cho blog cá nhân, tôi đã chuyển sang Ghost. Cảm giác nhẹ nhõm khi biết mình chỉ cần tập trung viết, còn hệ thống sẽ tự vận hành trơn tru, là một trải nghiệm “gây nghiện”. Nhưng khi khách hàng cần một website bán hàng, tôi vẫn quay về với WordPress không chút do dự.
Công cụ tốt nhất không phải là công cụ mạnh nhất, mà là công cụ giúp bạn hoàn thành công việc nhanh nhất với ít sự bực bội nhất. Hãy cân nhắc kỹ mục tiêu của mình trước khi “xuống tiền” hosting hay tên miền.
